Dnia 4 listopada 2024 r. na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie odbyła się konferencja poświęcona roli konsulów honorowych we współczesnym prawie międzynarodowym. Wydarzenie odbyło się w Sali Senackiej UEK i zgromadziło ekspertów, którzy omawiali wyzwania i kwestie prawne związane z funkcjonowaniem konsulów honorowych. Na Konferencję przybyło pięciu konsulów, których urzędy konsularne mają swoją siedzibę w Krakowie tj.:
· Pan Paweł Aleksander Dowgier –Generalny Konsul Honorowy Republiki Turcji
· Pan Janusz Kahl – Konsul Honorowy Danii, Finlandii i Islandii
· Pan Marian Mikołajski – Konsul Honorowy Królestwa Norwegii
· Paweł Włodarczyk – Generalny Konsul Honorowy Republiki Chorwacji
· Pan Andrzej Zdebski – Konsul Honorowy Chile
Konferencja rozpoczęła się o godzinie 12:00, a po oficjalnym otwarciu powitano przybyłych gości. Na wstępie swoje referaty przedstawili studenci – członkowie Koła Naukowego. Wygłoszono m.in. referat dot. braków legislacyjnych w ustawie z dnia 25 czerwca 2015 r. – Prawo konsularne. Prelegenci wskazali na niedoskonałości tej ustawy, zwracając uwagę na obszary, które wymagają reform w kontekście pełnienia funkcji przez konsulów honorowych. Podkreślono konieczność dostosowania przepisów do zmieniającej się rzeczywistości. Następnie, wygłoszono referat na temat czynności notarialnych konsulów honorowych. Omówiono zakres funkcji notarialnych, które mogą być wykonywane przez konsulów honorowych, a także znaczenie w tym zakresie przepisów prawnych regulujących dwustronne relacje konsularne między państwami.
Panel dyskusyjny stanowił główną część konferencji. W panelu uczestniczyli zaproszeni krakowscy konsulowie honorowi, zaś poprowadził go prof. Paweł Czubik – opiekun Koła. W trakcie dyskusji zaproszeni goście rozmawiali na temat bieżących problemów związanych z pełnieniem funkcji konsula honorowego. Poruszono zagadnienia dotyczące immunitetów konsularnych, zakresu obowiązków oraz trudności wynikających z przepisów krajowych i międzynarodowych. Konsulowie opisywali najciekawsze doświadczenia ze swojej służby. Sporo uwagi poświecili wykonywanym przez nich czynnościom pomocowym na rzecz obywateli ich państw wysyłających. Niektórzy z konsulów posiadają w świetle prawa swojego państwa wysyłającego możliwości dokonywania czynności notarialnych – kwestii tej poświęcono nieco uwagi. Podkreślono także, że zakres funkcji konsularnych zależy od okręgu konsularnego – np. znacząco różni się w przypadku konsulatów krakowskich w porównaniu do tych działających nad morzem. Omawiano również problematykę ewentualnych zwolnień podatkowych urzędu w zakresie podatku od nieruchomości. Konsulowie wskazali również na potrzebę zmian w zakresie niektórych ułatwień w funkcjonowaniu urzędu konsularnego. Wskazywano na deficyt miejsc parkingowych w Krakowie i ograniczenia wjazdowe jako na pewną trudność w wykonywaniu niektórych funkcji o charakterze pomocowo-opiekuńczym.
Po przerwie, prelekcję wygłosił Pan dr Łukasz Piebiak, sędzia, były podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Jego wystąpienie, oparte na doświadczeniu zawodowym i jego pracach m.in. w komisji sejmowej zmieniającej ustawę o służbie zagranicznej w 2018 r., dotyczyło ograniczeń wynikających z obywatelstwa oraz funkcji zawodowych w procesie powoływania konsulów honorowych. Dr Piebiak zwrócił uwagę na potrzebę wprowadzenia odpowiednich regulacji de lege ferenda, szczególnie w krajach Europy Środkowej. Wykład wywołał żywą dyskusję na temat konieczności zmian w przepisach prawnych, które umożliwią bardziej realistyczne i bezsporne podejście do kwestii powoływania konsulów honorowych. Nadto żywą dyskusje wywołały rozważania prelegenta dotyczące roli służby konsularnej w procesie ochrony praw osób małoletnich za granicą i oddziaływaniem norm Konwencji haskiej w tym zakresie.
Ostatnim już elementem konferencji były dwa referaty studentów. Pierwszy z nich, dotyczył uregulowania statusu obywatelstwa konsulów honorowych w świetle konwencji międzynarodowych, poruszono w nim zagadnienia związane z podwójnym obywatelstwem i jego wpływem na pełnienie funkcji. Drugi referat, omawiał zakres immunitetów konsulów honorowych w oparciu o umowy dwustronne, podkreślając znaczenie takich regulacji dla zapewnienia niezakłóconego wykonywania funkcji.
Konferencja zakończyła się o godzinie 16:00. Podsumowano kluczowe wnioski i zaproszono uczestników do kontynuowania dyskusji na temat potencjalnych zmian dotyczących instytucji konsula honorowego. Wydarzenie stanowiło doskonałą okazję do wymiany doświadczeń, poglądów i współpracy między ekspertami, konsulami i przedstawicielami środowisk prawniczych.
[sprawozdanie z Konferencji przygotowała Julia Samek, zdjęcia wykonała Aleksandra Mielecka – członkowie Koła Naukowego]
