W dniach 28–29.05.2021 r. odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa Prawa Nieruchomości pt. „Ustawa o własności lokali – stan de lege lata i postulaty de lege ferenda”. Organizatorami wydarzenia były Katedra Prawa Nieruchomości i Prawa Podatkowego, Instytut Prawa, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie oraz Izba Notarialna w Krakowie.
Celem zorganizowania konferencji stało się stworzenie przestrzeni do dyskusji nad problemami, związanymi ze stosowaniem regulacji ustawy o własności lokali i jej przyszłym kształtem. Zróżnicowany charakter paneli dyskusyjnych odzwierciedlał równocześnie powiązanie instytucji własności lokalu z otoczeniem prawnym i generowanymi na tym tle problemami. Z uwagi na niezmiennie problematyczne stosowanie regulacji ustawy o własności lokali na przestrzeni 25 lat jej obowiązywania i aktualnych prac nad jej nowelizacją stworzenie przestrzeni do debaty w tym zakresie wzbudziło istotne zainteresowanie.
Otwarcia konferencji dokonał J. M. Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Procedując otwarcie konferencji głos zabrali również: Prodziekan Kolegium Ekonomii, Finansów i Prawa, Prezes poprzedniej kadencji Izby Notarialnej w Krakowie oraz Dyrektor Instytutu Prawa. Po przywitaniu członków Komitetu Naukowego konferencji zaprezentowane zostały wystąpienia wstępne przedstawicieli: Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii, Rzecznika Praw Obywatelskich, oraz Dziekana Okręgowej Izby Radców Prawnych w Krakowie, Dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Krakowie, Prezesa Stowarzyszenia Zarządców i Administratorów Nieruchomości, Zastępcy Prezydenta Miasta Krakowa jak też Przedstawiciela Wojewody Małopolskiego.
Po wystąpieniach wstępnych nastąpiło otwarcie pierwszego merytorycznego panelu konferencji zatytułowanego „Instytucja odrębnej własności lokalu”. Panel ten poświęcony został zagadnieniom takim jak: problematyce miejsca regulacji własności lokali de lege ferenda, atutom szerokiego wachlarza prawnych form korzystania z lokali mieszkalnych, blaskom i cieniom polskiej koncepcji własności lokalu w świetle wzorów europejskich jak też kontekstowi rozwoju instytucji odrębnej własności lokalu w Europie Środkowej.
Następnie, w drugim panelu, który został podzielony na dwie części prelegenci skoncentrowali swoje wystąpienia wokół problematyki „Prawnorzeczowe aspekty instytucji odrębnej własności lokalu”. W czasie części pierwszej panelu poruszono tak istotne kwestie jak podstawowe ułomności ustawy o własności lokali, kształtowanie się odrębnej własności lokali w kontekście konstytutywnego charakteru wpisu w księgach wieczystych, prawnorzeczowa konstrukcja odrębnej własności lokalu – wady i zalety w praktyce obrotu, prawnorzeczowy status pomieszczeń przynależnych do lokalu.
W drugiej części panelu analizowano problematykę: zawierania umowy mającej wywoływać skutek w postaci przeniesienia własności lokalu przed założeniem dla niego księgi wieczystej, charakteru prawnego powierzchni balkonowej, roszczenia wynikającego z umowy deweloperskiej i jego roli w ustaleniu udziałów w nieruchomości wspólnej przy wyodrębnianiu lokali w ramach inwestycji realizowanych etapami – w postaci zadań inwestycyjnych oraz zagadnienia skoncentrowane wokół łączenia i podziału lokali.
Drugi dzień konferencji rozpoczął się od panelu zatytułowanego „Właściciele lokali. Prawa i obowiązki”, który to również podzielony został na dwie części. W części pierwszej Prelegenci w swoich wystąpieniach poruszyli kwestie implikacji prawnych niedookreślonego statusu prawnego wspólnoty mieszkaniowej, czynności przekraczających zwykły zarząd nieruchomością wspólną w ustawie o własności lokali, umownego zarządu nieruchomością wspólną – zakresu dopuszczalnych zmian w stosunku do regulacji zarządu ustawowego, umownej zmiany sposobu zarządu we wspólnocie mieszkaniowej oraz zakresu zwykłego zarządu w ramach zarządu ustawowego w dużych wspólnotach mieszkaniowych.
W części drugiej panelu poświęconego strukturze podmiotowej instytucji własności lokalu przedstawione zostały referaty poświęcone zagadnieniom rozliczeń finansowych we wspólnocie mieszkaniowej, odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady fizyczne nieruchomości w umowie sprzedaży konsumenckiej, rękojmi za wady nieruchomości wspólnej we wspólnocie mieszkaniowej – pozycja materialno-prawna i procesowa wspólnoty, palenia tytoniu w budynku wielorodzinnym, a także zagadnienie dotyczące badań związanych z problemem odkładania decyzji w czasie przez członków wspólnot mieszkaniowych w ujęciu behawioralnym.
W kolejnym panelu zatytułowanym: „Instytucja odrębnej własności lokalu w otoczeniu regulacji cywilnoprawnych i administracyjnoprawnych” poruszano zagadnienia ustawy o własności lokali w kontekście zmian własnościowych wynikających z innych ustaw, stosowania przepisów o spółkach do wspólnot mieszkaniowych, kolizji praw na gruncie relacji praw właściciela lokalu i najemcy lokalu, zaświadczenia o samodzielności lokalu oraz możliwości reprezentowania przez wspólnotę mieszkaniową właścicieli lokali w postępowaniu administracyjnym.
Ostatni panel konferencji poświęcony został zagadnieniom „Instytucji odrębnej własności lokalu w otoczeniu regulacji prawa podatkowego” . W czasie tego panelu zwrócono uwagę na problematykę: prawnopodatkowych aspektów tokenizacji prawa własności, skutków podatkowych związanych z wynajmem samodzielnego lokalu mieszkalnego na gruncie podatku od nieruchomości, obrót nieruchomościami lokalowymi – jako zarząd majątkiem prywatnym czy działalność gospodarcza w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, oraz problematykę wycofania składnika majątku przedsiębiorstwa w postaci odrębnej własności lokalu na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych.
Organizowane wydarzenie zgromadziło liczną grupę teoretyków i praktyków stosowania prawa. Wśród zaproszonych gości obecni byli przedstawiciele ośrodków naukowych z Krakowa (Uniwersytet Jagielloński oraz Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego oraz Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie), Wrocławia (Uniwersytet Wrocławski), Poznania (Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Gdańska (Uniwersytet Gdański), Katowic (Uniwersytet Śląski), Torunia (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Szczecina (Uniwersytet Szczeciński), Olsztyna (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie) W gronie prelegentów i uczestników nie zabrakło również przedstawicieli współorganizatorów konferencji, czyli notariuszy oraz praktyków z kancelarii prawnych i sądownictwa.
Konferencja nie mogłaby się odbyć bez wsparcia szeregu osób i instytucji. Wsparcie to podniosło rangę imprezy i jednocześnie wpłynęło na większe zainteresowanie konferencją ze strony środowiska naukowego oraz wszystkich osób zajmujących się zawodowo problematyką prawa nieruchomości. Patronat honorowy objęli: Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Dziekan Kolegium Ekonomii, Finansów i Prawa, Rada Izby Notarialnej w Krakowie, Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada Notarialna, Stowarzyszenie Notariuszy RP, Prezydent Miasta Krakowa, Wojewoda Małopolski, Okręgowa Izba Radców Prawnych w Krakowie, Okręgowa Rada Adwokacka w Krakowie, Stowarzyszenie Zarządców i Administratorów Nieruchomości w Krakowie oraz Towarzystwo Naukowe Nieruchomości.
Patronat medialny nad konferencją objęli Rejent, Krakowski Przegląd Notarialny, Świat Nieruchomości, Serwis Kraków.pl, a także wydawnictwa Wolters Kluwer oraz C.H. Beck.
Realizacja wydarzenia możliwa była dzięki wsparciu informatyczno-marketingowemu firmy Remarco Waliczek Spółka Jawna.
Konferencję zamknęło podsumowanie dokonane przez Notariusza Sylwię Jankiewicz (Izba Notarialna w Krakowie) oraz Dr hab. Anetę Kaźmierczyk, prof. UEK, Kierownika Katedry Prawa Nieruchomości i Prawa Podatkowego, które wyraziły podziękowania i wdzięczność prelegentom i uczestnikom konferencji za udział w wydarzeniu.
W ramach konferencji wydano publikację naukową związaną z tematykę konferencji pt. „Własność lokali. Teraźniejszość i perspektywy”, wyd. C.H. Beck 2021.